Paratoi ar gyfer eich asesiad PIP

Oni bai bod gennych chi salwch angheuol, bydd rhaid i chi gael asesiad i gwblhau’ch cais am y Taliad Annibyniaeth Personol (PIP) fel arfer. Mae’n gyfle i chi sôn am sut mae’ch cyflwr yn effeithio arnoch chi - nid diagnosis o’ch cyflwr nac archwiliad meddygol yw e.

Mae’n bwysig eich bod chi’n paratoi - bydd yr Adran Gwaith a Phensiynau yn defnyddio tystiolaeth o’r asesiad i benderfynu a allwch chi gael PIP. Bydd yr asesiad dan ofal Atos neu Capita – dylech gael llythyr yn dweud pa un.

Bydd gweithiwr iechyd proffesiynol yn cynnal eich asesiad – bydd yn ysgrifennu adroddiad ac yn ei anfon i yr Adran Gwaith a Phensiynau.

Siarad am sut mae’ch cyflwr yn effeithio arnoch chi

Dylech fod yn barod i siarad am sut mae’ch cyflwr yn effeithio arnoch hyd yn oed os ydych chi eisoes wedi nodi hynny ar eich ffurflen hawlio PIP. Gall fod yn anodd gwneud hyn ond bydd o gymorth os gallwch chi sôn am:

• y math o bethau sy’n anodd i chi, neu dydych chi ddim yn gallu eu gwneud o gwbl – er enghraifft, cerdded i fyny grisiau heb gymorth neu gofio mynd i apwyntiadau
• sut mae’ch cyflwr yn effeithio arnoch chi o ddydd i ddydd
• sut beth yw diwrnod gwael i chi – er enghraifft, ‘Ar ddiwrnod gwael, alla i ddim cerdded o gwbl oherwydd mae fy nghoes wael yn brifo cymaint’ neu ‘Ar ddiwrnod gwael, rydw i mor isel nes alla i ddim canolbwyntio ar unrhyw beth’

Mae’n syniad da mynd â chopi o’ch ffurflen hawlio PIP gyda chi fel y gallwch gyfeirio ati yn yr asesiad a gwneud yn siŵr eich bod chi’n dweud wrth yr aseswr popeth rydych chi eisiau iddo wybod am eich cyflwr.

Arsylwadau ar yr hyn rydych chi’n ei ddweud a’i wneud yn ystod yr asesiad

Bydd yr aseswr yn defnyddio’r wybodaeth roesoch chi ar eich ffurflen hawlio PIP ond bydd yr hyn rydych chi’n ei ddweud a’i wneud ar y diwrnod yn dylanwadu ar ei farn hefyd. Er enghraifft, gallai ofyn i chi sut gwnaethoch chi gyrraedd y ganolfan asesu. Os ydych chi’n dweud eich bod chi wedi dod ar y bws, bydd yn nodi eich bod chi’n gallu teithio ar drafnidiaeth gyhoeddus ar eich pen eich hun.

Mae’n bosib y bydd gofyn i chi wneud tasgau corfforol yn ystod yr asesiad. Peidiwch â theimlo bod rhaid i chi wneud pethau yn yr asesiad na fyddech chi’n gallu eu gwneud fel arfer. Os byddwch chi’n eu gwneud nhw ar ddiwrnod yr asesiad, mae’n bosib bydd yr aseswr yn meddwl eich bod chi’n gallu eu gwneud drwy’r amser. Os nad ydych chi’n gysurus am rywbeth, cofiwch ddweud.

Bydd yr aseswr yn gwneud nodyn o’ch cyflwr meddyliol yn ystod yr asesiad hefyd – er enghraifft, bydd yn cofnodi a ydych chi’n ymddangos yn isel neu’n hapus, ar bigau’r drain neu wedi ymlacio, a sut rydych chi’n ymdopi â rhyngweithio cymdeithasol.

Ewch â rhywun gyda chi i fod yn gefn

Gallwch fynd â rhywun i mewn i’r asesiad gyda chi os yw’n 16 oed neu’n hŷn. Gallai fod yn unrhyw un rydych chi’n gysurus yn ei gwmni, fel ffrind, perthynas neu ofalwr. Os ydych chi’n dymuno, gall gymryd rhan mewn trafodaethau a chymryd nodiadau ar eich rhan.

Gofynnwch am addasiad

Gwiriwch gyda darparwr yr asesiad bod popeth sydd ei angen arnoch yn y ganolfan asesu – os na, gallwch ofyn amdano. Gall hyn eich helpu i deimlo’n fwy cysurus ar y diwrnod. Er enghraifft:

• gofynnwch a fydd rhaid i chi fynd i fyny grisiau, ac a oes lifft ar gyfer cadair olwyn os ydych chi angen un
• gofynnwch a oes digon o le yn y ganolfan os ydych chi’n mynd yn bryderus mewn llefydd caeedig – os yw’r ystafelloedd neu’r coridorau’n fach, dywedwch wrthyn nhw y gallai hyn eich gwneud chi’n bryderus a gweld beth allan nhw ei gynnig i chi
• gofynnwch am ddehonglwr neu arwyddwr os ydych chi angen un – gwnewch hyn o leiaf 2 ddiwrnod gwaith cyn eich asesiad fel bod amser iddynt wneud trefniadau
• gofynnwch fod y sawl sy’n cynnal yr asesiad yr un rhyw â chi os yw hynny’n bwysig i chi
• gofynnwch a gewch chi wneud recordiad sain o’r asesiad - rhaid i chi wneud hyn 3 diwrnod cyn eich asesiad a gofynnwch i’r ganolfan am y rheolau ar ddefnyddio offer recordio

Newid y lleoliad

Os yw lleoliad eich asesiad mwy na 90 munud i ffwrdd ar drafnidiaeth gyhoeddus a’ch bod yn cael trafferth teithio pellter hir, gallech gael cynnig lleoliad arall neu ymweliad cartref.

Os yw’ch meddyg teulu’n ymweld â chi gartref fel arfer, gallech gael cynnig ymweliad cartref yn lle gorfod mynd i ganolfan asesu.

Gallai’ch canolfan asesu ofyn am lythyr gan eich meddyg teulu neu dystiolaeth arall fod angen ymweliad cartref neu leoliad amgen ar gyfer eich asesiad.

Sut i ofyn am addasiad

I ofyn am addasiad, ffoniwch ddarparwr yr asesiad ar y rhif ar y llythyr apwyntiad. Os byddwch chi’n gofyn am addasiad ac nid yw’n cael ei wneud, gallai hyn fod yn achos o wahaniaethu - cysylltwch â’ch Cyngor ar Bopeth lleol i gael mwy o help.

Costau teithio

Gallwch gael eich ad-dalu am gost y daith o’ch cartref i’r ganolfan asesu (ac yn ôl), parcio a thanwydd. Os byddwch chi’n mynd â rhywun gyda chi i’r asesiad, gall eu costau teithio gael eu had-dalu ond dim ond os byddant yn teithio gyda chi.

Allwch chi ddim cael eich costau teithio wedi’u talu cyn yr asesiad ac allwch chi ddim cael eich ad-dalu am bethau fel prydau a cholli cyflog.

Os ydych chi’n teithio mewn tacsi, rhaid i chi ofyn i’r ganolfan gymeradwyo’r defnydd o dacsi cyn eich asesiad. Fel arall, efallai na fydd yn ad-dalu cost y daith.

Os ydych chi’n teithio mewn car, gellir ad-dalu costau parcio a 25c y filltir tuag at gost tanwydd.

Sut i hawlio costau teithio

Gofynnwch i’r derbynnydd yn y ganolfan asesu am ffurflen hawlio costau teithio ac amlen wedi’i rhagdalu â chyfeiriad y ganolfan arni. Dylech bostio’ch tocynnau a’ch derbynebau gyda’r ffurflen hawlio.

Mwy o wybodaeth am eich asesiad

Mae mwy o wybodaeth am sut bydd Atos neu Capita yn cynnal eich asesiad a sut gallant eich helpu ar eu gwefannau.

Mwy o wybodaeth am asesiadau dan ofal Capita.

Mwy o wybodaeth am asesiadau dan ofal Atos.

Fideo gan yr Adran Gwaith a Phensiynau - Eich asesiad wyneb yn wyneb ar gyfer y Taliad Annibyniaeth Personol